Saturday, March 15, 2008

Dikshitar Kriti - Brhaspate Tarapate - Raga Athana

bRhaspatE tArA patE - rAgaM aThANa - tALaM tripuTa


Meaning of Kriti

English


Devanagari Tamil Telugu Kannada Malayalam 


pallavi
bRhaspatE tArA patE
brahma jAtE namO(a)stu tE

anupallavi
mahA bala vibhO gIshpatE
manju dhanurmInAdhipatE
mahEndrAdyupAsitAkRtE
mAdhavAdi vinuta dhImatE

caraNam
surAcArya varya vajra dhara
Subha lakshaNa jagatraya gurO
jarAdi varjitAkrOdha
kaca janakASrita jana kalpa tarO
purAri guru guha sammOdita
putra kAraka dIna bandhO
parAdi catvAri vAksvarUpa -
prakASaka dayA sindhO
(madhyama kAla sAhityam)
nirAmayAya nIti-kartrE
nirankuSAya viSva bhartrE
niranjanAya bhuvana bhOktrE
niraMSAya makha pradAtrE

variations -
jagatraya - jagattraya
makha - magha

parAdi catvAri - parA, paSyanti, madhyamA, vaikharI - Refer to lalitA sahasra nAma - 366 - 371.

Also refer to sphOTa


Back

English - Word Division


pallavi
bRhaspatE tArA patE
brahma jAtE namO-astu tE

anupallavi
mahA bala vibhO gIshpatE
manju dhanur-mIna-adhipatE
mahEndra-Adi-upAsita-AkRtE
mAdhava-Adi vinuta dhImatE

caraNam
sura-AcArya varya vajra dhara
Subha lakshaNa jagatraya gurO
jarA-Adi varjita-akrOdha
kaca janaka-ASrita jana kalpa tarO
pura-ari guru guha sammOdita
putra kAraka dIna bandhO
parA-Adi catvAri vAk-svarUpa -
prakASaka dayA sindhO
nirAmayAya nIti-kartrE
nirankuSAya viSva bhartrE
niranjanAya bhuvana bhOktrE
niraMSAya makha pradAtrE

Meaning


pallavi
bRhaspatE – O Brihaspati!
tArA patE – O husband of Tara!
brahma jAtE – O son of Brahma!
namO(a)stutE – Salutations to you!

anupallavi
mahAbala vibhO – O lord of great strength!
gIshpatE – O Master of speech!
manju dhanur mInAdhipatE – O lord of the beautiful Sagittarius and Pisces zodiacal houses!
mahEndrAdi upAsita AkRtE – O one whose form is worshipped by Indra and other Devas!
mAdhavAdi vinuta dhImatE – O wise one praised by Vishnu and others!

caraNam
surAcArya varya – O most esteemed Guru to the Devas!
vajra dhara – O wielder of the thunderbolt!
Subha lakshaNa – O one with all the auspicious markings!
jagattraya gurO – O preceptor of the three worlds!
jarAdi varjita – O one devoid of old age!
akrOdha – O one devoid of anger!
kaca janaka – O father of Kacha!
ASrita jana kalpatarO – O celestial wish-fulfilling tree to those seeking refuge!
purAri guru guha sammOdita – O one who delights Guruguha and Shiva!
putra kAraka – O one who confers offspring!
dIna bandhO – O friend of the weak and poor!
parAdi catvAri vAksvarUpa prakASaka – O one who causes the expression of the four types of speech: para, pashyanti, madhyama , vaikhari!
dayA sindhO – O ocean of mercy!
(madhyamakAlasAhityam)
(Salutations to you)
nirAmayAya - to the one free of diseases,
nIti-kartrE – to the composer of Niti-shastra,
nirankuSAya – to the one with no obstacles,
viSva bhartrE – to the sustainer of the world!
niranjanAya – to the blemishless one,
bhuvana bhOktrE – to the one who enjoys the universe,
niraMSAya – to the complete one,
makha pradAtrE – to the bestower of (the fruits of) sacrifice.

Comments:
  • This Kriti is in the eighth (SambodhanaPrathama) Vibhakti, except the Madhyama-kalaSahitya of the Caranam which is in the fourth Vibhakti.
  • “parA Adi-catvAri-vAg svarUpa” : Vyakarana exponents have said that the grammatical form of this phrase should be “parAdi-catur-vAk-svarUpa”. It is possible that Dikshitar has phrased it the way it is, since the four types of Vak are mentioned in the Rg Veda as “catvAri vAk parimitA padaani”. There is also another word “catvAraka” which means “a collection of four”(Monier Williams Dictionary), which might have been the word used here.

Devanagari


English Tamil Telugu Kannada Malayalam 


बृहस्पते तारा पते - रागं अठाण - ताळं त्रिपुट

पल्लवि
बृहस्पते तारा पते
ब्रह्म जाते नमोऽस्तु ते

अनुपल्लवि
महा बल विभो गीष्पते
मञ्जु धनुर्मीनाधिपते
महेन्द्राद्युपासिताकृते
माधवादि विनुत धीमते

चरणम्
सुराचार्य वर्य वज्र धर
शुभ लक्षण जगत्रय गुरो
जरादि वर्जिताक्रोध
कच जनकाश्रित जन कल्प तरो
पुरारि गुरु गुह सम्मोदित
पुत्र कारक दीन बन्धो
परादि चत्वारि वाक्स्वरूप -
प्रकाशक दया सिन्धो
(मध्यम काल साहित्यम्)
निरामयाय नीति-कर्त्रे
निरङ्कुशाय विश्व भर्त्रे
निरञ्जनाय भुवन भोक्त्रे
निरंशाय मख प्रदात्रे

variations -
जगत्रय - जगत्त्रय
मख - मघ


Back

Devanagari - Word Division


पल्लवि
बृहस्पते तारा पते
ब्रह्म जाते नमो-अस्तु ते

अनुपल्लवि
महा बल विभो गीष्पते
मञ्जु धनुर्-मीन-अधिपते
महेन्द्र-आदि-उपासित-आकृते
माधव-आदि विनुत धीमते

चरणम्
सुर-आचार्य वर्य वज्र धर
शुभ लक्षण जगत्रय गुरो
जरा-आदि वर्जित-अक्रोध
कच जनक-आश्रित जन कल्प तरो
पुर-अरि गुरु गुह सम्मोदित
पुत्र कारक दीन बन्धो
परा-आदि चत्वारि वाक्-स्वरूप -
प्रकाशक दया सिन्धो
निरामयाय नीति-कर्त्रे
निरङ्कुशाय विश्व भर्त्रे
निरञ्जनाय भुवन भोक्त्रे
निरंशाय मख प्रदात्रे


Tamil


English Devanagari Telugu Kannada Malayalam 

ப்3ரு2ஹஸ்பதே தாரா பதே - ராக3ம் அடா2ண - தாளம் த்ரிபுட

பல்லவி
ப்3ரு2ஹஸ்பதே தாரா பதே
ப்3ரஹ்ம ஜாதே நமோऽஸ்து தே

அனுபல்லவி
மஹா ப3ல விபோ4 கீ3ஷ்பதே
மஞ்ஜு த4னுர்மீனாதி4பதே
மஹேந்த்3ராத்3யுபாஸிதாக்ரு2தே
மாத4வாதி3 வினுத தீ4மதே

சரணம்
ஸுராசார்ய வர்ய வஜ்ர த4
ஸு14 லக்ஷண ஜக3த்ரய கு3ரோ
ஜராதி3 வர்ஜிதாக்ரோத4
கச ஜனகாஸ்1ரித ஜன கல்ப தரோ
புராரி கு3ரு கு3ஹ ஸம்மோதி3
புத்ர காரக தீ3ன ப3ந்தோ4
பராதி3 சத்வாரி வாக்ஸ்வரூப -
ப்ரகாஸ1க த3யா ஸிந்தோ4
(மத்4யம கால ஸாஹித்யம்)
நிராமயாய நீதி-கர்த்ரே
நிரங்குஸா1ய விஸ்1வ ப4ர்த்ரே
நிரஞ்ஜனாய பு4வன போ4க்த்ரே
நிரம்ஸா1 மக2 ப்ரதா3த்ரே

variations -
ஜக3த்ரய - ஜக3த்த்ரய
மக2 - மக4


Back

Tamil - Word Division


பல்லவி
ப்3ரு2ஹஸ்பதே தாரா பதே
ப்3ரஹ்ம ஜாதே நமோ-அஸ்து தே

அனுபல்லவி
மஹா ப3ல விபோ4 கீ3ஷ்பதே
மஞ்ஜு த4னுர்-மீன-அதி4பதே
மஹேந்த்3ர-ஆதி3-உபாஸித-ஆக்ரு2தே
மாத4வ-ஆதி3 வினுத தீ4மதே

சரணம்
ஸுர-ஆசார்ய வர்ய வஜ்ர த4
ஸு14 லக்ஷண ஜக3த்ரய கு3ரோ
ஜரா-ஆதி3 வர்ஜித-அக்ரோத4
கச ஜனக-ஆஸ்1ரித ஜன கல்ப தரோ
புர-அரி கு3ரு கு3ஹ ஸம்மோதி3
புத்ர காரக தீ3ன ப3ந்தோ4
பரா-ஆதி3 சத்வாரி வாக்-ஸ்வரூப -
ப்ரகாஸ1க த3யா ஸிந்தோ4
நிராமயாய நீதி-கர்த்ரே
நிரங்குஸா1ய விஸ்1வ ப4ர்த்ரே
நிரஞ்ஜனாய பு4வன போ4க்த்ரே
நிரம்ஸா1ய மக2 ப்ரதா3த்ரே


Telugu


English Devanagari Tamil Kannada Malayalam 


బృహస్పతే తారా పతే - రాగం అఠాణ - తాళం త్రిపుట

పల్లవి
బృహస్పతే తారా పతే
బ్రహ్మ జాతే నమోऽస్తు తే

అనుపల్లవి
మహా బల విభో గీష్పతే
మంజు ధనుర్మీనాధిపతే
మహేంద్రాద్యుపాసితాకృతే
మాధవాది వినుత ధీమతే

చరణమ్
సురాచార్య వర్య వజ్ర ధర
శుభ లక్షణ జగత్రయ గురో
జరాది వర్జితాక్రోధ
కచ జనకాశ్రిత జన కల్ప తరో
పురారి గురు గుహ సమ్మోదిత
పుత్ర కారక దీన బంధో
పరాది చత్వారి వాక్స్వరూప -
ప్రకాశక దయా సింధో
(మధ్యమ కాల సాహిత్యమ్)
నిరామయాయ నీతి-కర్త్రే
నిరంకుశాయ విశ్వ భర్త్రే
నిరంజనాయ భువన భోక్త్రే
నిరంశాయ మఖ ప్రదాత్రే

variations -
జగత్రయ - జగత్త్రయ
మఖ - మఘ


Back

Telugu - Word Division


పల్లవి
బృహస్పతే తారా పతే
బ్రహ్మ జాతే నమో-అస్తు తే

అనుపల్లవి
మహా బల విభో గీష్పతే
మంజు ధనుర్-మీన-అధిపతే
మహేంద్ర-ఆది-ఉపాసిత-ఆకృతే
మాధవ-ఆది వినుత ధీమతే

చరణమ్
సుర-ఆచార్య వర్య వజ్ర ధర
శుభ లక్షణ జగత్రయ గురో
జరా-ఆది వర్జిత-అక్రోధ
కచ జనక-ఆశ్రిత జన కల్ప తరో
పుర-అరి గురు గుహ సమ్మోదిత
పుత్ర కారక దీన బంధో
పరా-ఆది చత్వారి వాక్-స్వరూప -
ప్రకాశక దయా సింధో
నిరామయాయ నీతి-కర్త్రే
నిరంకుశాయ విశ్వ భర్త్రే
నిరంజనాయ భువన భోక్త్రే
నిరంశాయ మఖ ప్రదాత్రే


Kannada


English Devanagari Tamil Telugu Malayalam 


ಬೃಹಸ್ಪತೇ ತಾರಾ ಪತೇ - ರಾಗಂ ಅಠಾಣ - ತಾಳಂ ತ್ರಿಪುಟ

ಪಲ್ಲವಿ
ಬೃಹಸ್ಪತೇ ತಾರಾ ಪತೇ
ಬ್ರಹ್ಮ ಜಾತೇ ನಮೋऽಸ್ತು ತೇ

ಅನುಪಲ್ಲವಿ
ಮಹಾ ಬಲ ವಿಭೋ ಗೀಷ್ಪತೇ
ಮಂಜು ಧನುರ್ಮೀನಾಧಿಪತೇ
ಮಹೇಂದ್ರಾದ್ಯುಪಾಸಿತಾಕೃತೇ
ಮಾಧವಾದಿ ವಿನುತ ಧೀಮತೇ

ಚರಣಮ್
ಸುರಾಚಾರ್ಯ ವರ್ಯ ವಜ್ರ ಧರ
ಶುಭ ಲಕ್ಷಣ ಜಗತ್ರಯ ಗುರೋ
ಜರಾದಿ ವರ್ಜಿತಾಕ್ರೋಧ
ಕಚ ಜನಕಾಶ್ರಿತ ಜನ ಕಲ್ಪ ತರೋ
ಪುರಾರಿ ಗುರು ಗುಹ ಸಮ್ಮೋದಿತ
ಪುತ್ರ ಕಾರಕ ದೀನ ಬಂಧೋ
ಪರಾದಿ ಚತ್ವಾರಿ ವಾಕ್ಸ್ವರೂಪ -
ಪ್ರಕಾಶಕ ದಯಾ ಸಿಂಧೋ
(ಮಧ್ಯಮ ಕಾಲ ಸಾಹಿತ್ಯಮ್)
ನಿರಾಮಯಾಯ ನೀತಿ-ಕರ್ತ್ರೇ
ನಿರಂಕುಶಾಯ ವಿಶ್ವ ಭರ್ತ್ರೇ
ನಿರಂಜನಾಯ ಭುವನ ಭೋಕ್ತ್ರೇ
ನಿರಂಶಾಯ ಮಖ ಪ್ರದಾತ್ರೇ

variations -
ಜಗತ್ರಯ - ಜಗತ್ತ್ರಯ
ಮಖ - ಮಘ


Back

Kannada- Word Division


ಪಲ್ಲವಿ
ಬೃಹಸ್ಪತೇ ತಾರಾ ಪತೇ
ಬ್ರಹ್ಮ ಜಾತೇ ನಮೋ-ಅಸ್ತು ತೇ

ಅನುಪಲ್ಲವಿ
ಮಹಾ ಬಲ ವಿಭೋ ಗೀಷ್ಪತೇ
ಮಂಜು ಧನುರ್-ಮೀನ-ಅಧಿಪತೇ
ಮಹೇಂದ್ರ-ಆದಿ-ಉಪಾಸಿತ-ಆಕೃತೇ
ಮಾಧವ-ಆದಿ ವಿನುತ ಧೀಮತೇ

ಚರಣಮ್
ಸುರ-ಆಚಾರ್ಯ ವರ್ಯ ವಜ್ರ ಧರ
ಶುಭ ಲಕ್ಷಣ ಜಗತ್ರಯ ಗುರೋ
ಜರಾ-ಆದಿ ವರ್ಜಿತ-ಅಕ್ರೋಧ
ಕಚ ಜನಕ-ಆಶ್ರಿತ ಜನ ಕಲ್ಪ ತರೋ
ಪುರ-ಅರಿ ಗುರು ಗುಹ ಸಮ್ಮೋದಿತ
ಪುತ್ರ ಕಾರಕ ದೀನ ಬಂಧೋ
ಪರಾ-ಆದಿ ಚತ್ವಾರಿ ವಾಕ್-ಸ್ವರೂಪ -
ಪ್ರಕಾಶಕ ದಯಾ ಸಿಂಧೋ
ನಿರಾಮಯಾಯ ನೀತಿ-ಕರ್ತ್ರೇ
ನಿರಂಕುಶಾಯ ವಿಶ್ವ ಭರ್ತ್ರೇ
ನಿರಂಜನಾಯ ಭುವನ ಭೋಕ್ತ್ರೇ
ನಿರಂಶಾಯ ಮಖ ಪ್ರದಾತ್ರೇ


Malayalam


English Devanagari Tamil Telugu Kannada 


ബൃഹസ്പതേ താരാ പതേ - രാഗം അഠാണ - താളം ത്രിപുട

പല്ലവി
ബൃഹസ്പതേ താരാ പതേ
ബ്രഹ്മ ജാതേ നമോऽസ്തു തേ

അനുപല്ലവി
മഹാ ബല വിഭോ ഗീഷ്പതേ
മഞ്ജു ധനുര്മീനാധിപതേ
മഹേന്ദ്രാദ്യുപാസിതാകൃതേ
മാധവാദി വിനുത ധീമതേ

ചരണമ്
സുരാചാര്യ വര്യ വജ്ര ധര
ശുഭ ലക്ഷണ ജഗത്രയ ഗുരോ
ജരാദി വര്ജിതാക്രോധ
കച ജനകാശ്രിത ജന കല്പ തരോ
പുരാരി ഗുരു ഗുഹ സമ്മോദിത
പുത്ര കാരക ദീന ബന്ധോ
പരാദി ചത്വാരി വാക്സ്വരൂപ -
പ്രകാശക ദയാ സിന്ധോ
(മധ്യമ കാല സാഹിത്യമ്)
നിരാമയായ നീതി-കര്ത്രേ
നിരങ്കുശായ വിശ്വ ഭര്ത്രേ
നിരഞ്ജനായ ഭുവന ഭോക്ത്രേ
നിരംശായ മഖ പ്രദാത്രേ

variations -
ജഗത്രയ - ജഗത്ത്രയ
മഖ - മഘ


Back

Malayalam - Word Division


പല്ലവി
ബൃഹസ്പതേ താരാ പതേ
ബ്രഹ്മ ജാതേ നമോ-അസ്തു തേ

അനുപല്ലവി
മഹാ ബല വിഭോ ഗീഷ്പതേ
മഞ്ജു ധനുര്‍-മീന-അധിപതേ
മഹേന്ദ്ര-ആദി-ഉപാസിത-ആകൃതേ
മാധവ-ആദി വിനുത ധീമതേ

ചരണമ്
സുര-ആചാര്യ വര്യ വജ്ര ധര
ശുഭ ലക്ഷണ ജഗത്രയ ഗുരോ
ജരാ-ആദി വര്ജിത-അക്രോധ
കച ജനക-ആശ്രിത ജന കല്പ തരോ
പുര-അരി ഗുരു ഗുഹ സമ്മോദിത
പുത്ര കാരക ദീന ബന്ധോ
പരാ-ആദി ചത്വാരി വാക്‍-സ്വരൂപ -
പ്രകാശക ദയാ സിന്ധോ
നിരാമയായ നീതി-കര്ത്രേ
നിരങ്കുശായ വിശ്വ ഭര്ത്രേ
നിരഞ്ജനായ ഭുവന ഭോക്ത്രേ
നിരംശായ മഖ പ്രദാത്രേ


English Devanagari Tamil Telugu Kannada 


Updated on 07 Oct 2016

2 comments:

Unknown said...

തന്റെ ശിഷ്യന്റെ വയറുവേദന ( രോഗം) ശമിപ്പിക്കാൻ മു .ദീക്ഷിതർ ബൃഹസ്പതി കീർത്തനം രചിച്ചു; (അഠാണ) സ്വതി തിരുന്നാൾ ജപത ജപതഹരിനാമം എന്ന കീർത്തനത്തിൽ ജനിമൃതി മോക്ഷ രസായന മന്ത്രം എന്ന് നല്ലസംഗീതത്തെ വിശേഷിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

Unknown said...

Thanks very much for your excellent work and efforts. Very useful